Choroba zawodowa, a ubezpieczenie grupowe pracowników

Za chorobę zawodową uważana jest choroba spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, które występują w środowisku pracy. Długotrwałe przebywanie w niewygodnej pozycji lub kontakt z niebezpiecznymi substancjami, mogą być powodem problemów zdrowotnych pracownika. Osoba niezdolna do pracy z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej może otrzymać jednorazowe odszkodowanie. Dodatkowo może również liczyć na wsparcie wynikające z ubezpieczenia grupowego.

W 2022 roku w Polsce stwierdzono 2637 przypadków choroby zawodowej u pracowników. Najczęściej rejestrowano choroby zakaźne, pasożytnicze lub ich następstwa – 1412 przypadki, stanowiły one 53,5% ogółu chorób zawodowych. W tym okresie zdecydowanie przeważał Covid – 19, 1053 przypadki (74,6%). U 308 pracowników rozpoznano boreliozę (21,8% wszystkich chorób zakaźnych). Dodatkowo odnotowano 21 przypadków gruźlicy, 18 – kleszczowego zapalenia mózgu oraz 1 przypadek wirusowego zapalenia wątroby.

Druga grupą pod względem liczby zgłaszanych schorzeń były pylice płuc – 466 zachorowań (17,6% ogółu chorób zawodowych). W tej kategorii dominowały pylice płuc – 254 przypadków (54,5%). Na trzecim miejscu znalazły się przewlekle choroby narządu głosu – 309 przypadków (11,7%). W tej grupie najwięcej było schorzeń spowodowanych niedowładem mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacji głośni i trwałą dysfonią. (217 przypadków (70,2%)). Kolejną grupę chorób zawodowych stanowiły przewlekle choroby obwodowego układu nerwowego, stwierdzono je u 179 osób.

Definicja choroby zawodowej u pracownika

Podstawowa definicja i kwestie związane z chorobą zawodową reguluje Kodeks pracy. Zgodnie art. 2351 K.P. za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeśli po ocenie warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z dużym prawdopodobieństwem, że choroba została wywołana wskutek czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy lub poprzez sposób wykonywania pracy. Przypadki te określa się jako „narażenie zawodowe”.

Sposób dokumentowania chorób zawodowych reguluje Rozporządzenie z dnia 1 sierpnia 2002 roku w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób. Wykaz chorób zawodowych oraz zasady postępowania w takim przypadku określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie chorób zawodowych. Natomiast rodzaje i zasady przyznawania świadczeń z tytułu wypadków powstałych w szczególnych okolicznościach, a także zasady ustalania wysokości wypłaty oraz finansowania tych świadczeń reguluje Ustawa z dnia 30 października 2002 roku o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.

Chorobę zawodową można stwierdzić także po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym. Okres, w którym wystąpienie objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, zależy od schorzenia i jest określony w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych.

Podejrzenie choroby zawodowej i co dalej?

Art. 237 Kodeksu pracy określa nie tylko wykaz chorób zawodowych, ale także sposób i tryb postępowania dotyczący zgłaszania podejrzenia, rozpoznania choroby zawodowej i podmioty właściwe rozstrzygające w sprawie stwierdzania chorób zawodowych. Rozporządzenie to wskazuje Instytut Medycyny Pracy jako instytucję właściwą, do której pracodawca powinien przesłać zawiadomienie o podejrzeniu choroby zawodowej.

Istotne jest to, że to właśnie na pracodawcy ciąży obowiązek zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej u pracownika. Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się do właściwego państwowego inspektora sanitarnego lub właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy. Kolejność jest ustalana na podstawie miejsca, gdzie znajduje się praca wykonywana przez pracownika, gdy dokumentacja dotycząca sprawy jest gromadzona w tym miejscu, a jeśli nie możliwości tego ustalenia, według miejsca, na terenie którego doszło do ostatniego narażenia zawodowego.

Procedura postępowania w przypadku rozpoznania choroby zawodowej

Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej powinno być dokonane niezwłocznie na formularzu określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002 roku w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób. Dodatkowo można to zrobić telefonicznie w przypadku choroby zawodowej o ostrym przebiegu lub przy podejrzeniu, że choroba zawodowa była przyczyną śmierci pracownika. Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej może złożyć także pracownik lub były pracownik, jeśli podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę. Jednak pracownik zatrudniony zgłoszenia może dokonać tylko za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.

Choroba zawodowa – przebieg postępowania

Postępowanie w przypadku zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej rozpoczyna państwowy inspektor sanitarny, który kieruje pracownika do właściwej jednostki orzeczniczej. Lekarz wydaje orzeczenie o wystąpieniu choroby zawodowej lub braku podstaw do jej stwierdzenia.

Do jednostek orzeczniczych I stopnia w zakresie stwierdzania chorób zawodowych zaliczamy:

• poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy;
• kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych;
• poradnie chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy lub
• przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego;
• jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których nastąpiła hospitalizacja.

Osobą odpowiedzialną za orzekanie w zakresie chorób zawodowych jest lekarz medycyny pracy, zatrudniony w jednej z jednostek orzeczniczych.

Jednostkami orzeczniczymi II stopnia, gdzie można się odwołać od orzeczeń wydawanych przez lekarzy zajmujących się orzekaniem I stopnia, są jednostki badawczo-rozwojowe w dziedzinie medycyny pracy.

Orzeczenie lekarskie przesyłane jest do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Otrzymuje je także pracownik oraz osoba zgłaszająca podejrzenie choroby zawodowej.

W sytuacji, gdy u pracownika rozpoznano chorobę zawodową, pracodawca ma obowiązek:

• ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy;
• usunąć czynniki powodujące powstanie choroby zawodowej i zastosowanie środków profilaktycznych;
• zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

Sprawdź też, na czym polega odprawa pośmiertna pracownika.

Odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

Pracownikowi, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie zgodnie z art. 11 Ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ustala wysokość jednorazowego odszkodowania na 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Dodatkowo po stwierdzeniu wystąpienia choroby zawodowej pracownik może ubiegać się o świadczenia takie same, jakie przysługują przy wypadku przy pracy.

Należą do nich:

• zasiłek chorobowy;
• świadczenie rehabilitacyjne;
• zasiłek wyrównawczy;
• jednorazowe odszkodowanie;
• renta z tytułu niezdolności do pracy;
• renta szkoleniowa;
• renta rodzinna;
• dodatek pielęgnacyjny;
• finansowanie kosztów leczenia stomatologicznego oraz szczepień ochronnych;
• pokrycie kosztów zakupu niezbędnych pomocy ortopedycznych.

Choroba zawodowa a polisa grupowa

Polisa grupowa charakteryzuje się określonymi zasadami. Najczęściej zakres ubezpieczenia obejmuje świadczenie związane z trwałym uszczerbkiem na zdrowiu lub czasową niezdolnością do pracy. Choroby zawodowe lub wypadek przy pracy też mogą powodować trwałą albo czasową niezdolność do pracy. Z tego powodu, jeśli u pracownika wystąpi jedna z chorób znajdujących się w wykazie chorób zawodowych oraz w OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczyciela) ubezpieczyciela, poszkodowanemu należy się świadczenie z polisy grupowej.

Pracownik, który ulegnie wypadkowi lub zostanie u niego rozpoznana choroba zawodowa, pracujący w Polsce lub za granicą, powinien o tym poinformować swoją instytucję ubezpieczeniową. Jeśli tego nie zrobi, może nie otrzymać świadczenia z ZUS oraz z polisy grupowej.

Odszkodowanie należy się pracownikowi w przypadku rozpoznania choroby zawodowej. Dodatkowo pracodawca musi go przenieść na inne stanowisko. Jednocześnie świadczenie przysługuje także rodzinie zmarłego pracownika, jeśli jego śmierć nastąpiła wskutek pojawienia się choroby zawodowej.

Źródło:

[1]: https://www.imp.lodz.pl/pliki/9ab760430e9bd04e49de1f90cb4dd25e50624/chorobyzawodowe2022.pdf